Namenmonument

in Amsterdam voor alle Nederlandse Holocaustslachtoffers

“Half maart 2014 kregen we groen licht van de gemeente Amsterdam om in het Wertheimpark, midden in de oude Joodse wijk, een Holocaust Namenmonument te realiseren. Eindelijk een plek om alle Nederlandse slachtoffers van de Holocaust te herdenken en hun namen tastbaar te maken!”, aldus Jacques Grishaver, voorzitter van het Nederlands Auschwitz Comité. “Een monument met zoveel namen is ook een blijvende waarschuwing voor de dramatische gevolgen die racisme en discriminatie kunnen hebben.”

Jacques Grishaver in het Wertheimpark, 2014 Foto: Ellen Lock.

Hoe ontstond het idee voor een namenwand?

Jacques Grishaver: “In 2005 openden wij de nieuwe tentoonstelling, met een namenwand, in het Nederlands paviljoen in Auschwitz en toen viel het me op dat alle West-Europese landen namenmonumenten hebben voor hun Holocaustslachtoffers behalve Nederland. In ons land bestaat nog geen monument met alle namen van de 102.000 Joodse en 220 Sinti en Roma slachtoffers van de Holocaust die nooit een graf kregen. Het Nederlands Auschwitz Comité heeft daarom het initiatief genomen om de bouw van het Namenmonument in het Wertheimpark te realiseren met hulp van een ieder die dit monument financieel wil steunen.”

Wat is uw drijfveer om u hiervoor in te zetten?

“Ik ben tijdens de oorlog geboren en ik zat met mijn moeder onderdoken. Haar zusjes en ouders zijn allemaal vermoord, vier in Sobibor en twee in Auschwitz. Mijn moeder en één tante zijn overgebleven. Als er iets gebeurde wat niet leuk was, dan zei ze altijd tegen mij: ‘Als jij er niet was geweest, dan was ik liever met mijn vader en moeder meegegaan.’ Haar verdriet trok ik me erg aan. Dat is mijn drijfveer om mij in te spannen voor het Nederlands Auschwitz Comité en voor het Namenmonument. Uit mijn ervaringen met nabestaanden bij de herdenkingsreizen van het Comité, weet ik hoe belangrijk het is om een tastbare plek te hebben waar je de Holocaustslachtoffers kunt herdenken.”

Wie zal het Namenmonument ontwerpen?

“De Amerikaanse, Pools-Joodse, architect Daniel Libeskind. Hij is bekend van zijn ontwerpen voor het Joods Museum in Berlijn en het masterplan voor de herbouw van het World Trade Center in New York en is zelf ook een kind van Holocaustoverlevenden. Toen hij voor ons de Nooit Meer Auschwitz Lezing voor Holocaust Memorial Day in 2010 kwam houden, vroeg ik hem of hij er iets voor voelde om het Namenmonument te ontwerpen als we toestemming ervoor zouden krijgen. Hij zei meteen dat het voor hem een grote eer zou zijn om deze droom te mogen realiseren.”

Architect Daniel Libeskind, Foto: Studio Daniel Liebeskind.
Foto: Studio Daniel Liebeskind.

Waarom is gekozen voor het Wertheimpark?

“Het is een ideale locatie voor grote groepen die het monument willen bezoeken, midden in de oude Joodse wijk, met alle andere herdenkingsplaatsen eromheen zoals de Hollandsche Schouwburg, het Joods Historisch Museum, de Portugese synagoge en het Verzetsmuseum. Dagelijks lopen er al grote groepen scholieren en toeristen deze route, langs het Auschwitzmonument van Jan Wolkers, waar het Namenmonument pal achter komt te staan. We zijn nu, samen met het Joods Historisch Museum, het Herinneringscentrum Kamp Westerbork en de Oorlogsgravenstichting, alle namen in kaart aan het brengen. Wij willen dat je hier ook ná museumsluitingstijd nog een bloemetje kunt neerleggen of een kaarsje kunt branden en dat het Namenmonument verlicht zal zijn.”

Wat is uw doel?

“Ons doel is dat heel Nederland het Namenmonument omarmt en dat iedereen binnen zijn mogelijkheden een steentje bijdraagt. We zijn nu druk bezig om de financiering van vijf miljoen euro rond te krijgen. Een enorm bedrag waarin naast de ontwerp- en de bouwkosten, ook al het toekomstige onderhoud is meegenomen. Als de financiering rond is kunnen we het monument in september 2015 onthullen. De namen zullen dan voortaan altijd aangeraakt, gelezen en herdacht kunnen worden. De laatste overlevenden van de Holocaust zijn er nu nog bij, maar alle slachtoffers zullen met dit monument blijven voortleven in onze herinnering.”

Waar kunnen mensen met vragen terecht?

“Als mensen vragen hebben of dit initiatief willen steunen ga dan naar de website: www.namenmonument. nl of bel: +31-6-21670395, e-mail: info@namenmonument.nl, Nederlands Auschwitz Comité, Postbus 74131, 1070 BC Amsterdam. Op deze website kunt u een naam adopteren met een donatie van 50 euro, maar ook kleinere bedragen zijn welkom.

Interview: Ellen Lock, SVB/PUR-cliëntenblad Aanspraak, Juni 2014